BHP - zagrożenie wypadkowe życia i zdrowia

Rodzaj zagrożenia jest uzależniony od wypadkowej czynników mogących mieć wpływ na spowodowanie wypadku i uszkodzeniu zdrowia. Pojęciem „uraz” można nazwać pogorszenie stanu zdrowia polegającego na naruszeniu ciągłości powłoki skórnej lub uszkodzenia wewnętrznego.

Zgodnie z definicją ustawy wypadkowej urazem można nazwać skutek wypadku lub nieszczęśliwego zdarzenia, zakończony uszkodzeniem ciała, wynikającym w wyniku nieszablonowej sytuacji związanej z codziennym użytkowaniem przedmiotów lub maszyn. Do niebezpiecznych czynników mogących wywołać uraz mogą być między innymi nieosłonięte części wirujące maszyn, spadające przedmioty, wystające ostre krawędzie, nierówności, ubytki ciągów komunikacyjnych, potrącenie przez środki transportu, śliskie powierzchnie, kontakt z substancjami o wysokiej temperaturze, porażenie prądem elektrycznym, pożar, czy wybuch. Ale także czynniki fizyczne, oraz szkodliwe i uciążliwe czynniki chemiczne, biologiczne  i fizyczne.

Oprócz powyższych zdarzeń mogących wpłynąć na bezpieczeństwo pracy, do czynników mających wpływ na zagrożenia zdrowia lub życia osób zatrudnionych, można zaliczyć także, szeroko rozumianą, niewłaściwą organizację pracy, co dotyczy zarówno urządzeniem stanowiska pracy, które może wpłynąć negatywnie na zdrowie i bezpieczeństwo pracownika, jak również niekorzystną pod kątem fizycznym – obciążającą fizycznie, w nienaturalnych dla ludzkiego organizmu warunkach.

W momencie, kiedy warunki pracy nie spełniają wytycznych BHP a także stwarzają sytuacje potencjalnie niebezpieczne – prawo przewidziało możliwość powstrzymania się od wykonania pracy, a także zawiadomienie o tym przypadku swojego przełożonego. Jeżeli, pomimo powstrzymania się od pracy w warunkach stwarzających ryzyko urazu, zagrożenie wypadku nie mija – pracownik posiada prawo do oddalenia się z miejsca pracy (miejsca zagrożenia). Warto jednak wyjaśnić definicję „stanu zagrożenia” – można tak nazwać sytuację, w której występuje bardzo prawdopodobne wystąpienie wypadku i doznania urazu. Ocena stanu zagrożenia życia jest subiektywna – osoba zatrudniona może określić ją według własnego poczucia, natomiast niebezpieczeństwo musi być realne i rzeczywiste. W przypadkach, w których praca została przerwana bez konkretnego uzasadnienia – pracodawca ma prawo nie wynagrodzić pracownika za ten okres.

Prawo przewiduje także możliwość powstrzymania się od pracy, w przypadkach złego samopoczucia i niezdolności psychofizycznej. Pracownik, którego stanowisko wymaga wyżej wymienionych sprawności – po uprzednim zawiadomieniu swojego przełożonego – ma prawo powstrzymać się od wykonywanej pracy. Ma to swoje uzasadnienie, ponieważ wykonywanie takiej pracy wbrew własnemu samopoczuciu stanowi bardzo realne zagrożenie, nie tylko dla osoby wykonującej to zajęcie, ale też dla innych osób. Oświadczenie pracownika w zakresie jego niedyspozycji zdrowotnej nie ma prawa być podważone przez osobę przełożoną, jednak za czas niezdolności do pracy nie przysługuje wynagrodzenie. Prawo to wyłącza jednak osoby, których zajęcie polega na ratowaniu życia ludzkiego lub mienia. Pracownik nie może usprawiedliwiać nieobecności w pracy złym
stanem psychofizycznym. Przepisy te są określone w załączniku do rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej (Dz.U. nr 62, poz. 287).